Onderwijs in de 21ste eeuw: een bouwkundige opleving

Booster Blog

ONDERWIJS IN DE 21STE eeuw

Heb je je ooit afgevraagd hoe het ideale klaslokaal eruit ziet? Terwijl onze communicatiemogelijkheden continue veranderen, is ons onderwijssysteem niet met zijn tijd meegegaan. De afgelopen honderd jaar is ons beeld van onderwijs namelijk nauwelijks veranderd.

Onze alledaagse communicatiemiddelen ontwikkelen zich waanzinnig snel en wij zouden moeten onderzoeken hoe het onderwijs met deze ontwikkelingen mee kan veranderen. Hier volgen een aantal belangrijke en moderne ideeën die het huidige klaslokaal uitdagen om veranderd te worden.

Architectuur en onderwijs?

Sommige mensen zullen zich afvragen wat deze twee begrippen met elkaar te maken hebben. Feit is dat architectuur de fundamenten voor ons onderwijs legt, letterlijk. Als je naar een ‘normale’ school ging is de kans groot dat je in een rechthoekig lokaal zal, met je gezicht naar de leraar toe. Dat is logisch, aangezien de leraar de belangrijkste bron van informatie en de aangewezen persoon om van te leren was. Het begint echter steeds duidelijker te worden dat de leraar, hoe belangrijk ook, slechts een van deze bronnen is. De gemiddelde leerling kan sneller en handiger met een mobiel apparaat omgaan dan hun veel oudere leraren ooit zouden durven dromen. Ook is interactief leren met behulp van peer reviewing vele malen effectiever gebleken dan traditionele manieren van lesgeven. Nu nieuwe manieren en mogelijkheden in het onderwijs van zich laten horen, is het de taak van de architect en designer om deze ontwikkelingen in het onderwijs te integreren.

De leergemeenschap vs. traditioneel onderwijs

De leergemeenschap is een plek waar leerlingen niet alleen leren over wiskunde en economie, maar waar de leerling wordt uitgedaagd om zoveel mogelijk over zichzelf én de wereld te leren. De omgeving is enorm belangrijk om dit proces te kunnen waarmaken. Er moet rust en duidelijkheid zijn en leerlingen moeten bovenal  gemotiveerd worden om zelf op onderzoek uit te gaan. Bolidt brengt graag de theorie in praktijk en heeft op het IJburg College in Amsterdam de Bolidtop^® 700 College vloer gelegd. De verschillende kleuren van de vloer geven aan waar ‘lokalen’, ‘gangen’ en leerpleinen zich bevinden. Een totaal andere manier van vormgeven wordt realiteit: over zowel de fysieke aspecten van een onderwijsinstelling als de bewegwijzering -die in iedere school toch onmisbaar is- wordt grondig nagedacht.  De Bolidtop^® 700 College is speciaal ontwikkeld voor onderwijsinstellingen vanwege het onderhoudsarme aspect. De vloer is tevens gemakkelijk schoon te houden. Daarbovenop kan deze vloer ook tegen een (flink aantal) stootjes: onmisbaar in een druk bezochte school.

Verbinding met de natuur

Wij weten nu al een tijd dat niets het leerproces beter stimuleert dan de natuur zelf. Toegang tot licht, met uitzicht op een groen gebied is belangrijk voor optimale prestaties, maar direct contact met de natuur is nog beter. Aangezien niet alle scholen in een natuurrijk gebied liggen, moet een school soms creatief te werk gaan om een gelijksoortige situatie na te bootsen. De Hakusui Nursery school in Japan gebruikt hiervoor de structuur van het gebouw om haar verbinding met de natuur te verbeteren.

Maar het liefst zien we natuurlijk scholen die ergens tussen bos en stad (of dorp) in liggen, zoals bijvoorbeeld het AOC oost in Twello. Dit schoolgebouw is geplaatst op een open plek tussen de bomen en bestaat uit verschillende paviljoens. Door verticale, met hout beklede stroken in verschillende vormen op het gebouw te plaatsen lijkt het alsof je door de bomen heen zo het klaslokaal in kijkt. De gebouwdelen zijn volledig flexibel in te delen, naargelang de functie van het lokaal. Of je in een lokaal slechts theorieles geeft, of ook praktische onderwerpen moet behandelen: de vloer kan overal aan aangepast worden. In praktijklokalen liggen troffelvloeren, daar waar theoretisch les wordt gegeven ligt een linoleum afwerking. Duurzaamheid is belangrijk tegenwoordig, zo ook voor het AOC. Het gebouw maakt gebruik van warmte- en koudeopslag en zo kan in de zomer de warmte (die in de atria ontstaat) in de grond worden opgeslagen.

Leren door te doen

Een ander cruciaal element dat in het 21ste eeuwse onderwijs thuishoort is, vinden wij, leren door te doen. Als leerlingen slechts boeken mogen bestuderen en tabellen mogen bekijken, welke vaardigheden leren wij de nieuwe generatie dan? Praktijkles is hartstikke belangrijk voor de ontwikkeling van een kind, iets waar ze het bij de Techniekhal van ROC Flevoland in Almere volledig mee eens zijn. Hier bieden zij hun studenten praktijkonderwijs aan in een bijna geheel gesimuleerde omgeving van hun latere beroepssituatie: leren door te doen pur sang. Het ROC Flevoland is een plek waar actief leren wordt gestimuleerd door échte praktijkles. Hierdoor kunnen studenten zichzelf op hun eigen, unieke manier ontwikkelen.

De culinaire vakschool Hubertus & Berkhoff is een ander mooi voorbeeld waar leren door te doen hoog in het vaandel staat. Hier leren studenten in een prachtige omgeving hoe zij moeten koken, bakken en serveren. Zij krijgen op deze vmbo-school een opleiding tot gastheer/-vrouw, kok, brood- of banketbakker. Hubertus & Berkhoff koos voor haar nieuwe locatie voor het Bolidtop^® 700 College systeem. Deze kunststof vloerafwerking is speciaal voor het onderwijs ontwikkeld en biedt vele voordelen. Het systeem is slijtvast, hygiënisch, veilig en kent zeer lage onderhoudskosten. Door te kiezen voor dit vloersysteem hoeft Hubertus & Berkhoff de komende jaren gegarandeerd geen onderhoud te plegen aan de vloer.

De invloed van architectuur reikt tot de kern van onderwijs. Al deze projecten tonen ons slechts het spreekwoordelijke topje van de ijsberg in de wereld van architectuur wat betreft het onderwijs. Duidelijk is wel dat de bouwkundige aspecten van een gebouw hier van enorme invloed op zijn en dat de juiste combinatie ervan kan leiden tot een vernieuwende, verbeterde en revolutionaire vorm van onderwijs.